Pasterizimi

Historiku i pasterizimit.

Ka një vizë ndarëse midis verës dhe uthullës. Kjo është ajo që zbuloi Louis Pasteur në vitin 1856 kur një prodhues alkooli e porositi të përcaktonte se çfarë e shkaktonte thartimin te panxhari i sheqerit.

Në atë kohë shkencëtarët mendonin se fermentimi ishte një proces i pastër kimik. Por, hulumtimet e Pasteur-it për fermentimin e çuan atë në zbulimin se ishte maja, një organizëm i gjallë, që e kthente lëngun e panxharit në alkool. Nën mikroskop majaja ishte e rrumbullakët dhe e mbushur. Por, kur alkooli prishej ai përmbante një tjetër mikrob të ndryshëm në formë shufre. Pasteur-i spekuloi se ky mikrob në formë shufre i quajtur mycoderma aceti, që zakonisht përdorej për të bërë uthull, shkaktoi prishjen e verës.

Këto zbulime formuan bazën e teorisë së mikrobeve për fermentimin, nga Pasteur. Vite më vonë Louis Pasteur do të aplikonte të njëjtat koncepte për origjinën e sëmundjeve që jane disa nga kontributet e tij më të mëdha në shkencë dhe mjekësi.

Ndërkohë, perandori Napoleoni III e mori në shërbim Pasteur-in për të shpëtuar industrinë e verës Franceze nga "sëmundja e verës". Në eksperimentet e mëparshme ai zbuloi se nxehja e verës së fermentuar do të vriste mikrobet që e prishin verën. Por, ai nuk ishte i pari që vërejti këtë lidhje. Nicolas Appert, shpikësi i sterilizimit në kontejnerë e dinte gjithashtu, se trajtimi i ushqimeve me nxehtësi i vret mikrobet. Por, kontributet e Louis Pasteur ishin në përcaktimin e kohës dhe temperaturës ekzakte që do të duhej për të vrarë mikroorganizmat e dëmshëm pa iu prishur shijen. Ai e patentoi këtë proces dhe e quajti pasterizim.

Si i vret pasterizimi bakteret?

Nuk është thjesht çështje nxehtësie. Për të kuptuar se çfarë i bën nxehtësia një bakteri ne duhet të dimë më parë strukturën e tij.

Bakteri është një organizëm një qelizor.
Ai është i përbërë nga mbështjella qelizore, citoplazma dhe shpesh herë edhe flagella. Mbështjellja qelizore, përveç se mbahet në citoplazmë, është edhe ky vendi ku zhvillohen proçeset e prodhimit të energjisë, si përshembull frymëmarrja dhe fotosinteza. Në citoplazmë ndodhet çdo gjë brenda mbështjellës qelizore: një përzierje uji, ribozomet, kromozomet, vlerat ushqyese dhe enzimat; pra, çdo gjë që e mban bakterin gjallë. Enzimat janë veçanërisht të rëndësishme sepse ato nxisin reaksione kimike që përbëjnë metabolizmin e qelizës. Ndërsa flagellat janë zgjatime të vogla në pjesën e jashtme të baktereve, që i ndihmojnë ato të lëvizin përreth, të ngjiten nëpër sipërfaqe ose për t'iu shmangur armiqve.

Kur temperatura rritet mjaftueshëm, enzimat e bakterit denatyrohen, që do të thotë se ato ndryshojnë formë. Ky ndryshim i bën të padobishme dhe ato tashmë nuk janë të afta të kryejnë punën e tyre. Qeliza thjesht ndalon së funksionuari.

Nxehtësia gjithashtu mund të dëmtojë mbështjelljen qelizore të baktereve. Proteinat dhe acidet yndyrore që ndërtojnë mbështjellën qelizore, humbasin formën e tyre, duke e dobësuar atë. Në të njëjtën kohë lëngjet brenda qelizës zgjerohen ndërkohë që temperatura rritet duke shkaktuar rritjen e presionit të brendshëm. Lëngjet e zgjeruara që shtyjnë përkundër murit të dobësuar qelizor, i shkaktojnë djegie dhe rrjedhimisht derdhen jashtë të brendshmet e qelizës.

Bakteret nxehtësi-duruese  janë më rezistente ndaj nxehtësisë dhe më të vështira për t'u vrarë. Këto baktere që sfidojnë nxehtësinë duhet të mbahen nën kontroll nëpërmjet ngrirjes në mënyrë që të mos shumohen.

Përmbledhje e artikullit: https://science.howstuffworks.com/life/cellular-microscopic/pasteurization1.htm