Sa vjeç është universi? Astrofizikanët kanë debatuar për këtë pyetje për dekada të tëra. Në vitet e fundit, matjet e reja shkencore kanë sugjeruar se Universi mund të jetë qindra miliona vjet më i ri sesa mosha e tij e vlerësuar më parë përafërsisht 13.8 miliardë vjet.
Tashmë, hulumtimi i ri i botuar në një seri artikujsh nga një ekip ndërkombëtar astrofizikanësh, përfshirë Dr. Neelima Sehgal, nga Universiteti Stony Brook, sugjeron që Universi është i vjetër rreth 13.8 miliardë vjet. Duke përdorur vëzhgime nga Teleskopi Kozmologjik Atacama (ACT) në Kili, gjetjet e tyre përputhen me matjet e të dhënave të satelitit Planck të së njëjtës dritë antike.
Ekipi hulumtues në ACT është një bashkëpunim ndërkombëtar i shkencëtarëve nga 41 institucione në shtatë vende. Ekipi i Universitetit Stony Brook nga Departamenti i Fizikës dhe Astronomisë në Kolegjin e Arteve dhe Shkencave, i udhëhequr nga profesoresha Sehgal, luajti një rol thelbësor në analizimin e mikrovalëve kozmike në sfond (CMB) që është shkëlqimi pasardhës i dritës nga Big Bang-u.
"Në punën e udhëhequr nga Stony Brook ne po rivendosim 'foton bebe' të universit në kushtet e tij origjinale, duke eliminuar prishjen e këtyre kushteve të kohës dhe hapësirës që shtrembëruan imazhin," shpjegon profesoresha Sehgal, një bashkautore në artikull. "Vetëm duke parë këtë foto bebe të mprehtë ose imazhin e Universit, ne mund ta kuptojmë më plotësisht se si lindi Universi ynë." Marrja e imazhit më të mirë të Universit të ri, shpjegon ajo, ndihmon shkencëtarët të kuptojnë më mirë origjinën e tij, si arritëm në vendin ku jemi në Tokë, galaktikat, ku po shkojmë, si mund të përfundojë Universi, dhe kur mund të vijë fundi.
Ekipi ACT vlerëson moshën e Universit duke matur dritën e tij më të vjetër. Grupe të tjera shkencore marrin matje të galaktikave për të bërë vlerësimet e moshës së Universit.
Vlerësimi i ri nga ACT mbi moshën e Universit përputhet me atë të parashikuar nga modeli standard i Universit dhe matjet e së njëjtës dritë të bërë nga sateliti Planck. Kjo shton një kthesë të re në një debat të vazhdueshëm në komunitetin e astrofizikës, thotë Simone Aiola.
"Tani ne kemi ardhur me një përgjigje ku Planck dhe ACT bien dakord", thotë Aiola, një studiues në Qendrën e Institutit Flatiron për Astrofizikën Kompjuterike në New York City. "Kjo tregon faktin se këto matje të vështira janë të besueshme."
Në vitin 2019, një ekip hulumtuesish që mati lëvizjet e galaktikave llogariti se Universi është qindra miliona vjet më i ri nga sa parashikoi ekipi i Planck. Kjo mospërputhje sugjeroi që një model i ri për Universin mund të jetë i nevojshëm dhe ngjalli shqetësime se një nga grupet e matjeve mund të jetë i pasaktë.
Mosha e Universit zbulon gjithashtu se sa shpejt po zgjerohet kozmosi, një numër i kuantifikuar nga konstantja e Hubble. Matjet e ACT sugjerojnë një konstante të Hubble prej 67.6 kilometra në sekondë për megaparsec. Kjo do të thotë se një objekt 1 megaparsec (rreth 3.26 milion vite dritë) nga Toka po largohet prej nesh me 67.6 kilometra në sekondë për shkak të zgjerimit të Universit. Ky rezultat pajtohet pothuajse saktësisht me vlerësimin e mëparshëm prej 67.4 kilometra në sekondë për megaparsec nga ekipi i satelitit Planck, por është më i ngadaltë se 74 kilometra në sekondë për megaparsec, të nxjerra nga matjet e galaktikave.
Ndërsa ACT vazhdon të bëjë vëzhgime, astronomët do të kenë një pamje edhe më të qartë të CMB (mikrovalëve kozmike në sfond) dhe një ide më të saktë se sa kohë më parë filloi kozmosi. Ekipi ACT gjithashtu do të pastrojë ato vëzhgime për shenja të fizikës që nuk i përshtaten modelit standard kozmologjik. Një fizikë e tillë e çuditshme mund të zgjidhë mosmarrëveshjen midis parashikimeve të moshës dhe shkallës së zgjerimit të universit që lindin nga matjet e CMB (mikrovalëve kozmike në sfond) dhe lëvizjet e galaktikave.
Burimi: © Stony Brook University
No comments:
Post a Comment