Disa njerëz janë më të ndjeshëm se të tjerët dhe rreth gjysma e këtyre dallimeve mund t'i atribuohen gjeneve tona, ka gjetur një studim i ri.
Studimi, i udhëhequr nga Universiteti Queen Mary i Londrës, krahasoi çifte binjakësh identikë dhe jo-identikë 17-vjeçarë për të parë se sa u ndikuan ata nga përvojat pozitive apo negative, pra, nivelin e tyre të "ndjeshmërisë". Qëllimi ishte të gjejmë se sa nga ndryshimet në ndjeshmëri mund të shpjegohen nga faktorë gjenetikë ose mjedisorë gjatë zhvillimit.
Binjakët që janë rritur së bashku do të përjetojnë më së shumti të njëjtin mjedis. Por, vetëm binjakët identikë ndajnë të njëjtat gjene: binjakët jo identikë janë si çdo motër dhe vëlla tjetër. Nëse binjakët identikë nuk tregojnë më ngjashmëri në nivelet e tyre të ndjeshmërisë sesa binjakët jo identikë, atëherë gjenet nuk ka gjasa të luajnë ndonjë rol.
Duke përdorur këtë lloj analize, ekipi zbuloi se 47 përqind e ndryshimeve në ndjeshmëri midis individëve ishin për shkak të gjenetikës, duke lënë kështu 53 përqind të llogaritura si ndikim nga faktorët mjedisorë. Hulumtimi është i pari që tregon këtë lidhje përfundimtare në një studim kaq të madh. Gjetjet janë botuar në revistën "Molecular Psychiatry".
Michael Pluess, profesor i Psikologjisë së Zhvillimit në Universitetin Queen Mary të Londrës dhe udhëheqësi i studimit, tha: "Të gjithë jemi të prekur nga ajo që ne përjetojmë; ndjeshmëria është diçka që ne të gjithë e ndajmë si një tipar themelor njerëzor. Por, ne gjithashtu ndryshojmë në atë se sa ndikim kanë mbi ne përvojat tona. Shkencëtarët gjithmonë kanë menduar që ekziston një bazë gjenetike për ndjeshmërinë, por kjo është hera e parë që ne kemi qenë në gjendje të përcaktojmë në të vërtetë sasinë e këtyre dallimeve në ndjeshmëri që shpjegohen nga faktorët gjenetikë ".
Mbi 2,800 binjakë janë përfshirë në studim, të ndarë midis rreth 1,000 binjakëve identikë dhe 1,800 binjakëve jo identikë, afërsisht gjysma e të cilëve ishin të të njëjtit seks. Binjakëve iu kërkua të plotësonin një pyetësor të zhvilluar nga Profesor Pluess i cili është përdorur gjerësisht për të provuar nivelet e ndjeshmërisë së një individi ndaj mjedisit. Ky test do të vihet në dispozicion online më vonë këtë muaj në mënyrë që secili të vlerësojë ndjeshmërinë e vet.
Pyetësori është gjithashtu në gjendje të dallojë lloje të ndryshme të ndjeshmërisë psh. nëse dikush është më i ndjeshëm ndaj përvojave negative ose përvojave pozitive, si dhe ndjeshmërisë së përgjithshme. Analiza nga ekipi sugjeroi që këto ndjeshmëri të ndryshme kanë gjithashtu një bazë gjenetike.
Bashkë autori Dr Elham Assary tha: "Nëse një fëmijë është më i ndjeshëm ndaj përvojave negative, kjo mund bëjë që ata të stresohen më lehtë dhe të përjetojnë ankth në situata sfiduese. Nga ana tjetër, nëse një fëmijë ka një ndjeshmëri më të lartë ndaj përvojave pozitive, kjo mund të bëjë që ata janë më reagues ndaj prindërimit të mirë ose të përfitojnë më shumë nga ndërhyrjet psikologjike në shkollë. Ajo që tregon studimi ynë është se këto aspekte të ndryshme të ndjeshmërisë të gjitha kanë një bazë gjenetike ."
Së fundi, ekipi hulumtoi se si ndikon ndjeshmëria ndaj tipareve të tjera të qëndrueshme dhe të zakonshme të personalitetit, të njohura si "Pesë të Mëdhatë": çiltërsia, vetëdija, bashkëpunimi, ekstraversioni dhe neurotizmi. Ata zbuluan se ekzistonte një komponent gjenetik i përbashkët midis ndjeshmërisë, neurotizmit dhe ekstraversionit, por jo me ndonjë nga tiparet e tjera të personalitetit.
Profesor Pluess beson se gjetjet mund të na ndihmojnë në mënyrën se si ne e kuptojmë dhe trajtojmë ndjeshmërinë, te vetvetja dhe te të tjerët.
Artikulli është publikuar në: https://www.qmul.ac.uk/media/news/2020/se/study-in-twins-finds-our-sensitivity-is-partly-in-our-genes.html
No comments:
Post a Comment