Kur bëhet fjalë për të jetuar në moshën 100 vjeç, gjenet e mira ndihmojnë por nuk tregojnë historinë e plotë. Vendi ku ju jetoni ka një ndikim të rëndësishëm në gjasat që ju të arrini moshën njëqindvjeçare, sugjeron një studim i ri i kryer nga shkencëtarët në Universitetin Shtetëror të Uashingtonit në Kolegjin e Mjekësisë të Elson S. Floyd.
Botuar në revistën "International Journal of Environmental Research and Public Health" (Revista Ndërkombëtare për Hulumtimet mbi Mjedisin dhe Shëndetin Publik) dhe bazuar në të dhënat e vdekshmërisë në Shtetin e Washingtonit, gjetjet e ekipit të këtij hulumtimi sugjerojnë se qytetarët e Washingtonit që jetojnë në komunitete me terren shumë të mirë për të ecur dhe komunitete me moshë të përzier mund të kenë më shumë të ngjarë të jetojnë në ditëlindjen e tyre të 100-të. Ata gjithashtu gjetën që statusi socio-ekonomik është i ndërlidhur, dhe një analizë shtesë tregoi se grupimet gjeografike, ku probabiliteti për të arritur moshën njëqindvjeçare është i lartë, janë vendosur në zonat urbane dhe qytetet e vogla me status më të lartë socio-ekonomik.
"Studimi ynë shton sasinë në rritje të provave që faktorët socialë dhe mjedisorë kontribuojnë ndjeshëm në jetëgjatësi", tha autori i studimit Rajan Bhardwaj, një student i vitit të dytë të mjekësisë në WSU i cili u interesua për këtë temë pasi shërbeu si ndihmës për kujdesjen në shtëpi të gjyshit të tij që po plakej. Hulumtimet e hershme, tha ai, kanë vlerësuar se faktorët trashëgues shpjegojnë vetëm rreth 20 deri në 35% të shanseve të një individi për të arritur moshën njëqindvjecare.
"Ne e dimë nga hulumtimet e mëparshme që ju mund të modifikoni, përmes sjelljes, ndjeshmërinë tuaj ndaj sëmundjeve të ndryshme bazuar në gjenetikën tuaj," shpjegoi Ofer Amram, autor i studimit dhe një profesor asistent që drejton laboratorin e Shëndetit dhe Komunitetit të Epidemiologjisë (CHaSE) të WSU.
Me fjalë të tjera, kur jetoni në një mjedis që mbështet plakjen e shëndetshme, kjo ka të ngjarë të ndikojë në aftësinë tuaj për të mundur me sukses shanset tuaja gjenetike përmes ndryshimeve në stilin e jetës. Sidoqoftë, ekzistonte një hendek në njohuri për sa i përket faktorëve të saktë mjedisorë dhe socialë që krijojnë një mjedis që mbështet më së miri jetesën në moshën njëqindvjecare.
Në bashkëpunim me bashkautorët Solmaz Amiri dhe Dedra Buchwald, Bhardwaj dhe Amram shikuan të dhëna të siguruara nga shteti në lidhje me vdekjen e afro 145,000 banorëve të Washingtonit që vdiqën në moshën 75 vjeç ose më të vjetër midis 2011 dhe 2015. Të dhënat përfshinin informacione për moshën dhe vendin e secilit person, për vendbanimin në kohën e vdekjes, si dhe gjininë, racën, nivelin e arsimit dhe statusin martesor.
Bazuar në vendin ku jetonte personi, studiuesit përdorën të dhëna nga Komuniteti Amerikan i Anketimeve, Agjensia e Mbrojtjes së Mjedisit dhe burime të tjera për të caktuar një vlerë ose rezultat në variabla të ndryshëm mjedisor për lagjen e tyre. Variablat që ata vëzhguan përfshinin nivelin e varfërisë, aksesin në transport dhe kujdes shëndetësor, ecjen, përqindjen e popullsisë në moshë pune, statusin rural-urban, ndotjen e ajrit dhe ekspozimin në hapësira të gjelbra. Më pas, ata kryen një analizë të mbijetesës për të përcaktuar se cilat lagje dhe cilët faktorë demografikë ishin të lidhur me një probabilitet më të ulët të vdekjes para moshës njëqind vjeçare.
Ata zbuluan se pasja e vendeve shumë të përshtatshme për të bërë ecje në lagje, statusi më i lartë socio-ekonomik dhe një përqindje e lartë e popullsisë në moshë pune ishin të lidhura pozitivisht me arritjen e njëqindvjetorit.
"Këto gjetje tregojnë se komunitetet me moshë të përzier janë shumë të dobishme për të gjithë të përfshirë", tha Bhardwaj. "Ata gjithashtu japin një shtytje shumë të madhe që qëndrat urbane në rritje të kenë më shumë rrugë të përshtatura për të bërë ecje, gjë që e bën stërvitjen fizike më të arritshme për të moshuarit dhe ua lehtëson atyre qasjen në kujdesin mjekësor dhe dyqaneve". Amram shtoi se lagjet që ofrojnë më shumë larmi moshore priren të jenë në zonat urbane, ku të moshuarit më të vjetër ka të ngjarë të përjetojnë më pak izolim dhe më shumë mbështetje të komunitetit.
Ndërkohë, Bhardwaj tha se gjetjet e tyre theksojnë gjithashtu rëndësinë e përpjekjeve të vazhdueshme për të adresuar pabarazitë shëndetësore të përjetuara nga pakicat racore, siç janë afrikano-amerikanët dhe Amerikanët nativ. Në përputhje me gjetjet e hulumtimeve të mëparshme, për shembull, të dhënat tregojnë se të qenurit i bardhë është e lidhur me të jetuarit deri në 100. Duke parë gjininë, studiuesit zbuluan gjithashtu se gratë kishin më shumë gjasa të arrinin moshën njëqindvjeçare.
Së fundmi, studiuesit donin të shihnin se në cilat zona të shtetit njerëzit kishin një probabilitet më të lartë për të arritur moshën njëqindvjeçare. Për secilën lagje, ata llogaritnin vitet e jetës potencialisht të humbura, ose numri mesatar i viteve të individëve të ndjerë që do të duhej të kishin jetuar për të arritur moshën 100 vjeç. Lagjet me vlera më të ulëta sa i takon viteve të jetës potencialisht të humbura, konsiderohet se kanë një gjasë më të lartë për të arritur moshën njëqindvjecare, dhe anasjelltas.
Ndërsa duhen më shumë hulumtime për t'u zgjeruar në gjetjet e tyre, studiuesit thanë se gjetjet e studimit përfundimisht mund të përdoren për të krijuar komunitete më të shëndetshme që promovojnë jetëgjatësinë tek të moshuarit.
Burimi:
© Universiteti i Washingtonit https://news.wsu.edu/2020/06/17/centenarian-study-suggests-living-environment-may-key-longevity/
No comments:
Post a Comment